Gmina Tomaszów Mazowiecki

Gmina Tomaszów Mazowiecki położona jest w powiecie tomaszowskim, we wschodniej części województwa łódzkiego. Z trzech stron otacza miasto Tomaszów, od północy graniczy z gminą Lubochnia, od wschodu z gminą Inowłódz, od zachodu z gminami Wolbórz i Ujazd, od południowego wschodu z gminą Sulejów, zaś od południa z gminami Mniszków i Sławno. Terenem gminy biegną dwa ważne szlaki komunikacyjne: trasa szybkiego ruchu Warszawa – Katowice oraz droga Łódź – Lublin.

Powierzchnia ogólna Gminy Tomaszów Mazowiecki wynosi 151 km² i podzielona jest na 24 sołectwa. Gminę zamieszkuje ok.10400 mieszkańców, żyjących w 25 miejscowościach. W sąsiedztwie gminy zlokalizowane są trzy duże ośrodki miejskie o charakterze przemysłowym: Tomaszów Mazowiecki, Opoczno oraz Piotrków Trybunalski. Przez gminę przepływa Pilica, przejmująca od strony zachodniej wody Zalewu Sulejowskiego, który wraz z otuliną Sulejowskiego Parku Krajobrazowego tworzy ogromny potencjał rozwoju turystyki na tym obszarze. Gmina ma charakter rolniczo-turystyczny, z coraz większym akcentem na rozwój przemysłu. Zalegające w okolicach Smardzewic pokłady piasków kwarcowych stały się powodem obecności już od blisko 100 lat największej w kraju i jednej z największych w Europie odkrywkowej kopalni piasków kwarcowych „Biała Góra”. Duży obszar gminy znajduje się w granicach Piliczańsko-Radomszczańskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.

Północno-wschodnia część gminy znajduje się w granicach Spalskiego Parku Krajobrazowego, natomiast część południowa w granicach Sulejowskiego Parku Krajobrazowego. Obszar gminy Tomaszów Mazowiecki położony jest w zasięgu Wzgórz Opoczyńskich (wschodnia część gminy) i Równiny Piotrkowskiej (część zachodnia). Część wschodnia terenu gminy ma urozmaicony krajobraz. Od Tomaszowa w kierunku Sławna ciągnie się próg strukturalny, wznoszący się do wysokości 275 m n.p.m., zbudowany z piasków kredowych, którego stoki przykryte są utworami czwartorzędowymi.

Na obszarze gminy najbardziej wysuniętym na wschód występują pagórki moren czołowych. Pozostała część Wzgórz Opoczyńskich ma charakter równinny, zbudowany z utworów wodnolodowcowych i morenowych. Teren leżący w zasięgu Równiny Piotrkowskiej ma charakter płaskiej wysoczyzny o wysokości 155-190 m n.p.m. nachylonej w kierunku doliny rzeki Pilicy, urozmaicony wydmami i dolinami jej dopływów.